Rectorsketen
Uit Tuencyclopedie
Bij de parafernalia van een universiteit hoort een keten voor de rector magnificus. Het staat iedereen in Nederland vrij om met zo’n halssieraad te pronken. Schuttersgilden, wijnproevers en leden van de Rotary bezitten vaak fraaie exemplaren, maar alleen een burgemeester en een rector magnificus dragen zo’n ketting officieel. Gaat het om een oud gebruik? De Rotterdamse socioloog prof. dr. J.J.M. de Valk schrijft dat de keten als aanduiding van waardigheid in de late Middeleeuwen in zwang is geraakt. Uit de geschiedenisboekjes kennen we de afbeeldingen van Karel de Vijfde, die de ketting behorende bij de orde van het Gulden Vlies om zijn nek heeft hangen. Pas in de loop van de negentiende eeuw ging in Nederland een keten tot de standaarduitrusting van een burgemeester behoren. In de twintigste eeuw lieten de eerste Nederlandse universiteiten voor hun primus inter pares zo’n onderscheidingsteken vervaardigen. Dus in het licht der eeuwigheid gezien is de originele Eindhovense keten uit 1957 niet zoveel jonger dan die van andere instellingen.
Slaaf
Keten komt van het Latijnse woord catena, een woord dat volgens De Valk zowel keten als ketting kan betekenen. De symbolische betekenis slaat twee richtingen in: die van verbondenheid, maar ook die van onderworpenheid. Is de rector magnificus een slaaf van zijn academie of juist uit vrije wil onlosmakelijk met de instelling verbonden? Magische werking wordt aan de keten niet meer toegeschreven, ook al straalt een rector pas echt de waardigheid van het ambt uit wanneer hij de keten draagt; voor gebruik door de vice-rectoren beschikt de TU/e namelijk over twee replica’s. De originele zilveren Eindhovense keten werd op 19 september 1957 in gebruik genomen. Het was een geschenk van de Senaat van de Technische Hogeschool Delft. Het ontwerp is van de Utrechtse zilversmid J.H.M. Noyons. De ketting bestaat uit 56 krakelingvormige schakels en weegt bijna zes ons. Op de brede schakels staan de namen van alle Eindhovense rectoren gegraveerd. Iedere keer als een rector terugtreedt wordt diens naam gegraveerd op de volgende schakel. Een rekensommetje leert dat bij enkelzijdige gravering en een nominaal rectoraat van vier jaar deze ketting nog tot het jaar 2182 mee kan. In 1982 liet het College van Bestuur de waarde van de keten taxeren. Juwelier Canjels kwam uit op een bedrag van 7500 gulden. Op de gouden penning die aan de ketting hangt, staat de ark van Noach afgebeeld, waarmee ‘het leven en de behoudendheid worden verzinnebeeld.’ Noyons liet zich inspireren door een twaalfde eeuwse muurschildering uit de Romaanse kerk in Saint Savin-sur-Gartempe, een kerk in de Franse Poitou die op de werelderfgoedlijst van UNESCO staat. Rondom de ark is de spreuk ‘Mens agitat molem’ gegraveerd.
| Deze pagina is het laatst bewerkt op 29 mrt 2019 om 14:10. - Deze pagina is 8.054 maal bekeken. - Over Tuencyclopedie - Voorbehoud - skin based on bookjive.com |  |