Holstlezing
Uit Tuencyclopedie
In het lustrumjaar 1976 ontstaat het idee om ter nagedachtenis aan de oprichter van het Philips Natuurkundig Laboratorium prof.dr. G. Holst , die ook een belangrijke rol speelde bij de oprichting van de THE, een lezing te organiseren waarin een prominente wetenschapper zijn licht zal laten schijnen over ontwikkelingen in een bepaald wetenschapsgebied. Met steun van het Natlab ontstaat zo het begin van een traditie. Er wordt afgesproken dat de lezingen in het licht zullen staan van een typisch Holstiaans thema: de ontwikkeling van de toegepaste wetenschappen, in het bijzonder de wiskunde en de natuurwetenschappen, en het belang daarvan voor industrie en samenleving. De organisatie van de lezingen komt in handen van een Holstcommissie. Rode draad in de samenstelling daarvan vormen de opeenvolgende directeuren van het Natlab (later Philips Research) en de rectoren van de TU/e. Aan het begin van de jaren tachtig maken er gedurende korte tijd ook Tilburgse hoogleraren deel van uit, zoals de socioloog prof.dr. Anton Zijderveld en de jurist prof.dr. Ernst Hirsch Ballin. De lijst van Holstsprekers laat zien dat de organisatoren er in geslaagd zijn om een stoet van aansprekende namen naar Eindhoven te halen, onder wie Nobelprijswinnaars als Ilya Prigogine, Philippe de Gennes, Arno Penzias en Alan Heeger. Andere grote namen zijn internetgoeroe Nicholas Negroponte van het Massachusetts Institute of Technology, John Maddox van het blad Nature en de genoomonderzoeker Craig Venter. De laatste jaren wordt de Holst lezing voorafgegaan door een symposium gewijd aan de onderzoeksdiscipline waarin de Holstspreker actief is. Sinds 2003 ontvangen de sprekers naast een honorarium ook de door kunstenaar Jos Reniers ontworpen bronzen Holstpenning.
De eerste Holstlezing
In april 1977 schrijft Holstcommissielid prof.dr. H.B.G. Casimir een brief aan de beroemde Duitse fysicus prof. dr. Carl von Weiszäcker, die hij kende uit de tijd dat ze beiden in Kopenhagen in de kring van Niels Bohr verkeerden. Casimir polst hem als spreker voor de eerste Holstlezing, maar Lieber Weiszäcker heeft geen tijd en zal pas twee jaar later komen. Dan wordt Dr. A.E. Pannenborg, lid van de Raad van Bestuur van Philips en voormalig directeur van het Natlab, in stelling gebracht. Hij verkeert in kringen van de Club van Rome en nodigt de oprichter van die vermaarde duurzaamheidsdenktank, dr. Alexander King, uit om in december de Holstlezing te houden. De Club van Rome werd bekend door het rapport Grenzen aan de groei. King accepteert en er wordt rond zijn komst een serie seminars en paneldiscussies voorbereid met wereldomvattende thema’s als the state of the planet en science policy. Op de gastenlijst prijken namen als Van der Grinten (Staatsmijnen), Beek (Unilever), Lardinois (Rabobank), Wagner (voorheen Shell) en Trip (minister van Wetenschapsbeleid). Het worden van 13 tot en met 15 december voor de 68-jarige King drie drukke dagen in Eindhoven. Hij verblijft in Hotel Cocagne dat hij kent van eerdere bezoeken. De lezing wordt een succes en dat geldt ook voor het Holstdiner dat in Rôtisserie de Kempen ter ere van de spreker wordt aangericht. In een bedankbrief van 19 december uit zijn woonplaats Parijs deelt King mee dat hij het bezoek useful and pleasant vond. “I think that it is very important that universities should take an outgoing approach to the community and the events of last week were an excellent example of this.” King bedankt rector magnificus prof.dr. P. van der Leeden voor het genereuze bedrag dat hij voor zijn lezing ontving. “You may be interested to know that on Friday morning my wife and I spent part of it on buying a carpet for our dining room here in Paris, so that part of the money remains in Eindhoven and we have a permanent souvenir here of our happy time with you.”
Lijst van sprekers
1977 Dr. Alexander King, Director
OECD, Paris, The role of the
engineer and the engineering
sciences in future society.
1978 Prof.dr. Christopher Freeman,
University of Sussex, Brighton,
UK, Technology and employment:
long waves in technical change
and economic development.
1979 Prof.dr. Carl Friedrich von
Weiszäcker, Max Planck
Institute, Starnberg, Germany,
Langfristige Energiepolitik als
Beispiel technischer Zukunftplanung.
1980 Prof. Kevin Lynch, MIT,
Cambridge, USA, What is a good
city? General theory of good city
form; a new try at an old subject.
1981 Prof.dr. Hendrik B.G. Casimir,
Philips N.V., Eindhoven, the
Netherlands, Gilles Holst, pionier
van het industrieel onderzoek in
Nederland.
1982 Dr. Michiyuki Uenohara,
Nippon Electric Co, Kawasaki,
Japan, The Japanese social system
for technological development; its
merits and demerits.
1983 Prof.dr. Joseph Weizenbaum,
MIT, Cambridge, USA, The
place of the computer in our world.
1984 Prof. John M. Ziman, FRS,
Imperial College, London, UK,
Doing my own work: the individual
in collectivized science.
1985 Prof. Ilya Prigogine, Nobel
Laureate, The Solvay Institute,
Brussels, Belgium, Exploring
complexity from the intemporal
world of dynamics to the temporal
world of entropy.
1986 Prof. Sir Hermann Bondi,
FRS, Churchill College,
Cambridge, UK, The application
of satellites in connection with the
environment.
1987 Prof.dr. Dick Swaab, Dutch
Institute for Brain Research,
Amsterdam, the Netherlands,
De klok in onze hersens.
1988 Prof.dr. Abraham Pais,
Rockefeller University, New
York, USA, Einstein’s invloed
(the impact of Einstein’s relativity
theory).
1989 Sir John Maddox, Nature
Magazine, London, UK, How
true is the promise of science?.
1990 Prof.dr. Cornelis M. Braams,
FOM-Institute Plasma Physics,
Nieuwegein, the Netherlands,
Kernfusie in historisch perspectief.
1991 Prof.dr. Philippe G. de Gennes,
Nobel Laureate, ESPCI, Paris,
France, Bubbles, foams and other
fragile objects.
1992 Dr. Arno A. Penzias, Nobel
Laureate, AT&T Bell Laboratories,
Holmdel, USA, The future
of knowledge intensive industries.
1993 Prof.dr. Henk C. van de Hulst,
University of Leiden, the Netherlands,
Het astronomisch spectrum.
1994 Prof.dr. Donald P. Greenberg,
Cornell University, Ithaca, USA,
Imaging and the electronic age.
1995 Prof.dr. Hubert Curien,
Université Pierre et Marie
Curie, Paris, France, Big instruments
and big programmes for
research; where is the limit?
1996 Prof.dr. Serguei P. Kapitza,
Russian Academy of Sciences,
Moscow, Russia, World population
growth and technology.
1997 Prof.dr. Nicholas Negroponte,
MIT, Cambridge, USA, Why
Europe is so unwired.
1998 Prof.dr. Alan J. Heeger, Nobel
Laureate, University of California,
Santa Barbara, USA, 20
years of research into conducting
and semiconducting polymers; is
it worth the effort?
1999
Prof.dr. H. Koenraad Hemker,
University of Maastricht, the
Netherlands, Een bloedstollende
geschiedenis.
2000 Dr. Rod C. Alferness, Lucent
Technologies, Holmdel, USA,
Optical networks, enabler of the
communication revolution.
2001 Dr. John L. Hennessy, Stanford
University, Stanford, USA,
Directions and challenges in
microprocessor architecture.
2002 Dr. Harold G. Craighead,
Cornell University, Ithaca, USA,
Nanostructures for mechanical
and biological applications.
2003
Dr. Sanjiv Sam Gambhir, Stanford
University, Stanford, USA,
Imaging diseases with molecular
detectives.
2004
Sir Richard Friend, FRS,
University of Cambridge, UK,
Plastic electronics-new science,
new technology, new products and
new markets.
2005
Dr. J. Craig Venter, Venter
Institute, Rockville, USA,
From the human genome to
environmental metagenomics.