Persoonlijke instellingen

Eed voor ingenieurs

Uit Tuencyclopedie

Share/Save/Bookmark

Is het afleggen van een beroepseed door een ingenieur bij de diploma-uitreiking typisch een nakomertje van de jaren zeventig? Medici doen het al eeuwen, gebaseerd op de eed van Hippocrates. In juni 1983 legde student Wim Dries (afdeling Technische Natuurkunde) tijdens een afstudeerplechtigheid mede namens zijn collega’s Hans Beyers en Paul Gielis een belofte af, waarin hij verklaarde dat ze alledrie in hun werk altijd zouden uitgaan van het bevorderen van het welzijn van de mensheid. Ze beloofden geen onderzoek of technisch-wetenschappelijk werk te doen voor de ontwikkeling of de productie van oorlogstuig.

Peter Anema in Delft ging hen voor en de reacties in TH Berichten op dat initiatief waren gemengd. Prof.dr. J.J. Seidel: “Het idee van een eed spreekt me niet zo aan. De grootste boeven leggen graag een eed af. Het is te idealistisch. Veel belangrijker vind ik dat mensen eraan worden herinnerd dat het diploma bepaalde rechten geeft, maar ook plichten.” Prof.dr.ir. F.M. Everaerts (afdeling Scheikundige Technologie) vond het afleggen van een dergelijke eed wel een positieve zaak, ook al ziet hij het als een modegril. Dries, later hoofd radiofysica van het Catharina-Ziekenhuis in Eindhoven, kreeg destijds overwegend positieve reacties. “Niet vreemd”, verklaart hij, “gezien de tijdgeest”. Maar een paar negatieve reacties waren er ook: “Je moet doen wat je niet laten kunt, maar het heeft geen enkele invloed” en “goedkope belofte, je komt toch niet voor dergelijke keuzes te staan”. Achteraf gezien is Dries inderdaad niet voor dergelijke keuzes komen te staan. Hij rolde al snel de klinische fysica in, waar het nut voor het welzijn van de mensheid er volgens hem “duimendik bovenop ligt.” Maar hij voegt daaraan toe dat dit deels uiterlijk is: “Patiënten helpen is onvoldoende als motivatie; de inhoud van het vak zelf en de werkomgeving zijn belangrijker. Ethische keuzes liggen vooral op het gebied van de rechtvaardiging van ingrijpende behandelingen en van grote investeringen in apparatuur etc.” Met zijn twee medestudenten heeft Dries, op wat reünies na, nauwelijks contact meer gehad. Ook zij zijn, naar hij zich herinnert, niet voor dergelijke keuzes komen te staan. Dries nu: “Ik heb het destijds vooral gedaan omdat ik tijdens de studie veel gelezen, geschreven en gepraat heb over de rol van fysici bij de ontwikkeling van kernwapens. De Koude Oorlog was nog volop actueel, inclusief de rol van de wetenschap daarin. Het was de tijd van de neutronenbom en van Star Wars. Ik vond dat ik consequent moest zijn en moest laten blijken dat ik niet alleen iets over harde fysica geleerd had, maar ook over de maatschappelijke relevantie daarvan.” De natuurkundige denkt dat het, in ieder geval in Nederland, niet moeilijk is om wapenresearch te vermijden en toch interessant werk te doen. In die zin is het een ‘goedkope’ belofte. Maar door toen hardop die belofte te doen heeft hij naar eigen zeggen misschien wel een paar medestudenten gestimuleerd om na te denken over de veronderstelde waardevrijheid van de natuurkunde.

Titel: Sytse de Maat legt de milieu-ethische belofte af. Rechts prof.mag.arch. Peter Schmid Jaar: 1990 Foto: Archief TU/e